TRÀ PHỔ NHĨ VÂN NAM: VỊ TRÀ LỪNG DANH XỨ TRUNG HOA

TRÀ PHỔ NHĨ VÂN NAM: VỊ TRÀ LỪNG DANH XỨ TRUNG HOA

   Là một người sành trà chắc hẳn bạn phải từng nghe qua tiếng lành đồn xa của thập đại danh trà Trung Hoa – 10 loại trà ngon thượng hạng của Trung Quốc. Loại thức uống chứa đựng tinh hoa đất trời và ngày nay càng trở nên đặc trưng, phổ biến trong cuộc sống thường nhật của chúng ta. Hãy cùng Trà Trung Hoa tìm hiểu về trà phổ nhĩ, một trong những loại trà lừng danh đó.

1. TRÀ PHỔ NHĨ LÀ GÌ?

   Khoảng 1.400 năm trước, người dân địa phương ở tỉnh Vân Nam, tây nam Trung Quốc ngày nay bắt đầu xuất khẩu trà sang Tây Tạng để đổi lấy ngựa. Những bó trà rời lớn được buộc lại để đóng gói dùng động vật dẫn qua dãy Himalaya trong những chuyến đi kéo dài hơn một năm.

   Sau một thời gian, các thương nhân nhận ra rằng nếu trà được nén lại, điều này sẽ giúp trà được vận chuyển an toàn hơn và thu được nhiều lợi nhuận hơn. Mọi người bắt đầu nhận thấy rằng loại trà nén mới lạ này có vị ngon hơn loại trà lá rời trước đó.

   Như đã được thực hiện trong nhiều thiên niên kỷ, lá để sản xuất trà phổ nhĩ được trồng dọc theo sông MeKong trên các vùng chè ở tỉnh Vân Nam. Một số khu đất này có lịch sử lâu đời từ các triều đại cổ đại, bị bỏ hoang và sau đó được đưa trở lại sản xuất nhiều lần trong nhiều thế kỷ.

   Ngành công nghiệp này được chính phủ quản lý rất chặt chẽ, tương tự như sản xuất rượu vang trà phổ nhĩ càng để lâu càng có giá trị. Từ đây, một loại trà được gọi là trà phổ nhĩ đã ra đời.

   Lá trà lấy từ cây, bụi mọc hoang trên sườn núi hoặc được trồng. Một cây được cho là hơn 2.700 năm tuổi, gọi là Shan tuyết cổ thụ, từ đây những lá trà với đặc điểm hương vị độc đáo được tạo ra Phổ Nhĩ, trà đã được sinh ra trong nhiều thế kỷ. Theo thời gian, các nhà sản xuất bắt đầu pha trộn thành công thức trà nổi tiếng như ngày nay.

   Trà phổ nhĩ tiếng anh còn gọi là Pu-erh tea hay pu’er tea. Trà phổ nhĩ tiếng Trung viết là (普洱市), âm Hán Việt là Phổ Nhĩ thị. (Theo trà phổ nhĩ wiki)

   Trà phổ nhĩ thường được bán dưới dạng trà phổ nhĩ bánh (lá trà được nén lại thanh một bánh lớn) hoặc dưới dạng trà rời. Trà phổ nhĩ còn có một vài danh xưng khác như: Trà Kim Qua Cống, Nhân Đầu Cống.

   Trà Phổ Nhĩ được phân làm 2 loại là: Phổ Nhĩ Sống và Phổ Nhĩ Chín

    Phổ Nhĩ Sống: Trong quá trình chế biến thô, lá trà sẽ héo sau đó chất thành đống, tạo điều kiện cho vi khuẩn lên men. Đây là lúc mà tính chất của trà bắt đầu phát triển. Sau đó, lá trà được nung một phần để ngăn chặn hoạt động của enzym, trà được cuộn nhẹ và nhào, sau đó để khô trong môi trường “Bảo quản khô” với đủ độ ẩm để trà từ từ oxy hóa theo thời gian. Lúc này, trà sẽ được nén ngay thành bánh hoặc để ở dạng lá rời. Các enzym trong trà không bị triệt tiêu hoàn toàn mà sẽ tham gia vào quá trình lên men trong thời gian lưu trữ.

   Phổ Nhĩ Chín: Được phát triển vào đầu những năm 1970 bởi nhà máy trà Vân Nam Côn Minh để đẩy nhanh quá trình sản xuất. Với quá trình chế biến phổ nhĩ chín, lá trà được hái và làm héo sau đó trộn với một chất nuôi cấy vi khuẩn được tạo ra để tái tạo, vi khuẩn sẽ được tạo ra trong quá trình lên men tự nhiên. Sau đó, trà phổ nhĩ được để ôxy hóa hoàn toàn trong tối đa 40 ngày nhằm rút ngắn thời gian lưu trữ trong môi trường nóng và ẩm.

    Song song với hai loại phổ nhĩ trên, người ta còn dựa theo đó tạo ra một loại nữa là Trà Phổ Nhĩ quýt: Loại này được làm ra từ phổ nhĩ chín, cũng có quy trình sản xuất tựa tựa như 2 loại trên, nhưng bước cuối cùng sau khi được lên men tự nhiên thì dùng trà phổ nhĩ chín nhồi vào quả quýt đã được xử lý ruột sạch sẽ sau đó mang đi phơi nắng.

Trà Phổ Nhĩ quýt còn được gọi là trà tiểu thanh cam, hay trà trần bì. Trà này là sự kết hợp hòa quyện vào nhau giữa mùi hương trái quýt thiên nhiên thơm mát với trà vị đậm đà phổ nhĩ truyền thống tạo nên một thức trà độc đáo, thơm ngon.

2. QUY TRÌNH SẢN XUẤT TRÀ PHỖ NHĨ

   Không phải tự nhiên mà Trà Phổ Nhĩ lại ngon và vang danh như vậy, để có được hương vị đặc biệt lôi cuốn này, trà đã trải qua những công đoạn hết sức tỉ mỉ và tinh tế.

   Giai đoạn hái trà: Những lá trà được người dân đi thu hái trong lúc sương sớm mai, họ vác trên lưng những chiếc gùi, leo lên cây trà cổ thụ to lớn, lựa chọn, hái từng búp trà tươi non mơn mởn còn chứa đầy lông tuyết.

   Giai đoạn sao trà: Sau khi hái đủ lượng trà về, tiếp đó họ thực hiện sao trà (đây là bước chỉ áp dụng với trà chín). Về phần trà sống, sẽ được bỏ qua công đoạn này. Tiếp đến, họ dùng tay đảo đều chè trên lò hấp cho lửa đều, sao cho lá trà vừa mềm, vừa bóng, vừa giữ được lượng nước vừa đủ.

   Giai đoạn sấy: Sau khi sao xong trà sẽ được trải đều ra trên từng mẹt rồi phơi trực tiếp dưới ánh nắng.

   Giai đoạn đóng bánh: Sau giai đoạn sấy hoàn thanh, trà phổ nhĩ được nén lại thành từng bánh và bọc niêm phong lại thật kín bằng một lớp giấy. Tiếp đến mang đi xếp thành từng chồng (3-4 bánh) và gói lại bằng những chiếc mo tre rồi buộc lại và bảo quản, lưu trữ. Cuối cùng thì trà sẽ được lên men vi sinh tự nhiên.

3. CHỈ DẪN CÁCH PHA TRÀ PHỔ NHĨ NGON

Dưới đây là hướng dẫn giúp bạn pha được một tách trà phổ nhĩ thơm ngon hảo hạng:

Cần chuẩn bị:

• Trà phổ nhĩ (có thể là dạng 1 chiếc bánh đơn hoặc 3-4 gram trà lá lỏng cho mỗi tách bạn định pha)
• Nước sôi
• Một ấm trà và một cái lọc
• Tách hoặc cốc trà
• Có thể kèm theo các gia vị làm ngọt khác nếu bạn thích

Các bước:

1. Bẻ bánh trà hoặc cho lá trà vào ấm trà và thêm nước sôi vào vừa đủ làm ngập trà, sau đó đổ bỏ nước. Lặp lại bước này một lần nữa (nhớ loại bỏ nước). “Nước rửa” này giúp đảm bảo trà chất lượng cao.
2. Đổ nước sôi vào ấm trà rồi để ngâm trong khoảng 2 phút. Dựa trên sở thích hương vị đậm nhạt của mỗi người mà bạn có thể kéo dài thời gian ngâm ra hoặc rút bớt ngắn hơn.
3. Rót trà vào các tách, ly trà và nếu muốn thì bổ sung các chất tạo ngọt như mong muốn. Nếu không cứ thưởng thức như bình thường để cảm nhận rõ hơn hương vị của trà.

4. NHỮNG TÁC DỤNG CỦA TRÀ PHỔ NHĨ ĐẾN SỨC KHỎE

   Mệnh danh là một trong 10 loại trà ngon thượng hạng của Trung Quốc đi kèm với mức giá “khá chát” như vậy thì Trà Phổ Nhĩ sẽ mang đến những tác dụng xứng tầm nào với giá trị của nó?

   Góp phần giúp giảm cân: Trà phổ nhĩ có thể giúp tổng hợp chất béo mới một cách ít đi, đồng thời đốt cháy lượng chất béo đang dự trữ trong cơ thể, nhờ vậy mà thúc đẩy giảm cân.

   Có lợi cho đường ruột: Nhờ quá trình sản xuất bằng cách lên men nên trong trà phổ nhĩ có chứa lượng men vi sinh lành mạnh và nhiều lợi khuẩn có ích cho đường ruột bạn hoạt động thêm hiệu quả.

   Cải thiện cholesterol: Các chiết xuất có trong trà phổ nhĩ sẽ có lợi đối với lượng mỡ trong máu, làm giảm mức cholesterol theo hai cách:

• Đầu tiên, trà phổ nhĩ sẽ làm tăng lượng axit mật liên kết với chất béo lúc ăn uống rồi được bài tiết qua phân, do đó giữ cho chất béo không hấp thụ vào máu của bạn được.
• Thứ hai, trà phổ nhĩ cũng làm giảm sự tích tụ các chất béo kết hợp lại với nhau. Tác động này làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

   Ức chế sự phát triển của ung thư: Các nghiên cứu từ ống nghiệm cho thấy các chất chiết xuất từ trà phổ nhĩ đã giết chết các tế bào ung thư vú, ung thư miệng và ung thư ruột kết. Mặc dù nghiên cứu này là một khởi đầu đầy hứa hẹn trong tương lai nhưng không có nghĩa là trà phổ nhĩ được sử dụng như một phương pháp điều trị bệnh ung thư.

   Do những nghiên cứu này được thực hiện thông qua việc áp dụng các chiết xuất cô đặc vào các tế bào ung thư chứ không phải việc uống trà phổ nhĩ thông thường mà sẽ tác dụng tới các tế bào ung thư trong cơ thể bạn. Về phần uống trà phổ nhĩ sao cho triệt tiêu các tế bào ung thư thì vẫn cần được nghiên cứu kĩ hơn.

   Có thể tăng cường sức khỏe của gan: Bởi vì có thể giảm sự tích tụ chất béo, trà phổ nhĩ có thể giúp ngăn ngừa bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, một căn bệnh mà trong đó chất béo dư thừa tích tụ trong gan của bạn.

   Tác dụng chống oxy hóa

Đặc biệt lưu ý:

• Đối với phụ nữ mang thai thì lời khuyên rằng không nên sử dụng trà phổ nhĩ vì trong trà có chứa lượng cafein cao gây ảnh hưởng không xấu tới thai kỳ.
• Đối với người lớn khỏe mạnh bình thường có thể uống với lượng vừa phải (khoảng 4 tách 1 ngày).
• Sẽ không an toàn nếu uống trà phổ nhĩ trong thời gian dài với liều lượng nhiều (hơn 4 tách mỗi ngày). Uống một lượng lớn trà phổ nhĩ có thể gây nên một số tác dụng phụ do hàm lượng cafein trong nó.

   Những tác dụng phụ này bao gồm: khó ngủ, nhức đầu, lo lắng, nôn mửa, tiêu chảy, khó chịu, nhịp tim không đều, run, ợ chua, chóng mặt, ù tai, co giật và nhầm lẫn. Ngoài ra người uống trà phổ nhĩ nhiều mỗi ngày cũng có thể trở nên “phụ thuộc” vào trà đến mức nghiện trà nếu đột ngột ngừng uống.

5. CÁCH ĐÁNH GIÁ TRÀ PHỔ NHĨ

Trà phổ nhĩ “non”

   Loại này trông giống trà xanh, nó có thể là loại mới được sản xuất ra hoặc chưa đủ già (từ hai đến ba năm). Nó có thể có hoa còn vị thì là ngọt hoặc đắng, nhưng không thể phủ nhận sự tươi trẻ và hương cỏ thơm mát mà phổ nhĩ non mang lại. 

   Một số người có lẽ sẽ không thích vị đắng của phổ nhĩ non, nhưng cũng có một số người khác lại đặc biệt tìm kiếm nó vì những phẩm chất đắng đó. Tuy vậy, thời gian có thể làm trôi dần đi hương vị thực vật tươi trẻ đó một cách nhanh chóng mà không cần thêm bất cứ thứ gì vào.

Trà phổ nhĩ “già” (loại trà này có thâm niên tuổi lưu giữ đã cao)

   Có nhiều nguồn chỉ dẫn về cách ủ trà phổ nhĩ và tất cả đều liên quan đến nhiệt độ và độ ẩm được kiểm soát sát sao để loại bỏ cái thô ban đầu của trà, tạo ra một loại trà đậm hơn, sâu hơn, mang lại cảm giác lắng đọng trong cổ họng và cơ thể của bạn. 

   Nguyên liệu phổ nhĩ lâu năm thường có một số chất gỗ, đất và long não hoặc hương trái cây sẫm màu, nhưng thay vì hương vị cụ thể, điều quan trọng ở đây là độ sâu và thể chất của trà.

   Loại phổ nhĩ non bảy năm tuổi sẽ không có vẻ ngoài âm u và ủ rũ như loại phổ nhĩ già 30 năm tuổi. Vì vậy, cách duy nhất để biết sự biến đổi của hương vị trà phổ nhĩ qua những năm sẽ có phẩm vị ra sao thì chỉ có cách là uống thật nhiều.

   Thông qua màu của nước trà:

   -Phổ Nhĩ chín thì khó phân biệt vì hầu hết có màu nâu đỏ sẫm hay cánh gián.

   -Phổ Nhĩ sống thì dễ quan sát hơn. Bánh Phổ Nhĩ sống có phẩm chất thật sự tốt thì khoảng vài năm đầu có màu vàng sáng, gần 5 năm thì sẽ chuyển sang vàng cam nhạt, còn gần 10 năm mới có màu cam đỏ hay nâu đỏ. Nếu bánh còn ít tuổi mà đã chuyển màu sớm thì hãy nên cẩn thận.

Xem thêm: Cách phân biệt trà phổ nhĩ sống với trà phổ nhĩ chín

6. ĐỊA CHỈ MUA TRÀ PHỔ NHĨ Ở ĐÂU?

   Bạn có thể tham khảo và tìm trên các sàn thương mại buôn bán điện tử hiện giờ đang rất được ưa chuộng như: Shopee, Tiki, Lazada,…tại đây có nhiều chính sách ưu đãi giúp bạn có trải nghiệm mua sắm tiết kiệm cũng như nhanh gọn hơn. Hoặc có thể tìm trên các trang web đặc biệt bán về trà phổ nhĩ.

   Tuy nhiên, một lời khuyên cho bạn rằng hãy thận trọng và tìm hiểu kĩ các cửa hàng mà bạn tìm kiếm được, tránh va vào các địa chỉ sản xuất hàng giả, kém chất lượng. Bạn nên để ý vào các khoảng mục đánh giá của khách hàng đã từng mua tại đó để đưa ra quyết định mua hợp lý đúng nơi đúng chỗ.